Kanjon rijeke Morace

Ima u Crnoj Gori i dubljih i dužih kanjona, ali malo koji poput Platija – kako je naziv za kanjon Morače – u tolikoj mjeri ulivaju strahopoštovanje svima koji drumom ili vodom prođu kroz njih.
Na pojedinim mjestima Morača kao da je dijamantom brusila stijene, koje su tako uglačane da se jedino lišajevi i mahovina primaju za podlogu.
Sunce, koje u različito doba dana, pod drugačijim uglom, obasjava kamene strane, stvara neponovljivu igru boja i sjenki, ovjekovječenu na platnima mnogih slikara, ne samo crnogorskih.Morača je jedna od najvećih rijeka u središnjem dijelu Crne Gore. Njen kanjon i voda stanište su endemskih vrsta. U Morači, pored potočare, živi autohtona glavatica, jedna od najvećih salmonidnih vrsta u Evropi (Salmo marmoratus) i endemični strun – pastrmka neobično velikih zuba, kojima duguje i latinsko ime Salmo dentex. Rijeka je u donjem toku poznata po dubokim virovima, naročito kod Vezirovog mosta u Podgorici. Iako prolazi kroz najveći crnogorski grad, zadržava svoju divlju i nesputanu ćud. Na putu do Skadarskog jezera sakuplja brojne pritoke i puni najveće jezero na Balkanskom poluostrvu.

Netaknuta priroda Pive

Piva se nalazi u sjeverozapadnom djelu zemlje na granici sa Bosnom i Hercegovinom. Čitav region je prepoznatljiv po netaknutoj priodi, gustim šumama i kanjonima Tare, Pive, Komarnice i Sušice koju su jednistveni u svijetu. Svaki od ovih kanjona ima svoje specifičnosti, a zajednička karakteristika im je da su nastali djelovanjem riječne erozije. Najpoznatiji je kanjon rijeke Tare koji je poznat po veoma uzbudljivim splavarenjima, jedinstvenim u svijetu. Sveukupna duzina kanjona je 68 km, a dubina ide i do 1300 metara. Kanjon Tare s obzirom na duzinu, dubinu i druge karakteristike, se nalazi na drugom mjestu po veličini u svijetu odmah nakon kanjona rijeke Kolorado u SAD. Područje Pive je rijetko naseljeno, a najveće naselje je gradić Plužine. Ovaj kraj je poznat i po izuzetno ljekovitim travama, čajevima i domaćim poljoprivrednim proizvodima izuzetnog kvaliteta i visokih ekoloških standarda. Najpoznatiji kulturno istorijski spomenik je Pivski manastir. Njegova izgradnja počela je 1573 godine i trajala sve do 1586 godine. Podigao ga je hercegovacki mitropolit, kasniji pećki patrijarh Savatije. Pivski manastir posjeduje izuzetno bogatu riznicu i vjekovima je predstavljao najvažniji duhovni i kulturni centar ovog područja.

Nacionalni park Lovcen

Teren planine Lovćen odlikuje se interesantnom morfološkom i gološkom građom. Izgrađen je najvećim dijelom od karbonatnih stijena (krečnjaka i dolomita). Sama planina je sa kraškoglacijalnim elementima reljefa. Najveći vrhovi Parka: Štirovnik (1794 m), Jezerski vrh (1657 m), Babljak (1604 m) i Treštenik (1489 m), okruženi su dubokim kraškim depresijama, od kojih su većina uvale sa prostranim i širokim dnom: Ivanova korita, Dolvi, Kuk, Bižaljevac, Vuči do, Veliki i Mali Bostur. Najveće uvale Lovćena su Ivanova korita i Dolovi.Zahvaljujući svom položaju na granici dvije sasvim različite prirodne cjeline, mora i kontinenta, Lovćen trpi uticaje oba klimatska tipa koji su uslovili pojavu veoma bogatog i raznovrsnog biljnog i životnjskog svijeta. Na relativno uzanom prostoru srijeću se brojni i raznovrsni oblici reljefa. Padine planine su kamenite, sa brojnim škrapama, jamama i dubokim vrtačama, dajući Lovćenu specifičan izgled.Prirodne vrijednost - biljni svijet Na osnovu dosadašnjih istraživanja utvrđeno je da na lovćenskom masivu živi 1/3 od ukupnog broja biljnih vrsta Crne Gore odnosno oko 1300 zeljastih i drvenastih biljaka. Među njima utvrđeno je prisustvo endemičnih vrsta Lovćena: lovćenski zvončac i gintlijeva sivka. U Nacionalnom parku Lovćen prisutan je veliki broj balkanskih endema (vrste koje su prisutne samo na Balkanskom polusotrvu): planinski stolisnik, dalamtinski luk, neumajerova krčagovina, peterov kozlac, zdjeličasta lazarkinja, nikolin različak, pantočekov dimak, dalmatinski šafran, hrvatski karanfil, nježna kockavica, modro lasinje, orjenska krkavina, bosanski strupnik, rahendbahova pušina, grizebahova lala, huterova lastavina i dr. Značajno je prisustvo biljnih vrsta sa Lista Bernske konvencije: dokoljen, gorska ruža. Na Lovćenu je prisutan i veliki broj vrsta iz familije orhideja koje se nalaze na Listi Konvencije o međunarodnoj trgovini ugroženim vrstama divlje flore i faune - (CITES). Od habitata koji se nalaze u Appendidž-u i Bernske konvencije (habitati koji su obuhvaćeni projektima EMERALD i NATURA 2000) na Lovćenu je prisutno sedam od kojih je sa nacionalnog aspekta posebno značajan habitat sa munikom Pinetum heldreichii. Od ostalih tipova habitata-staništa na prostoru Lovćena u najvećem procentu su prisutne bukove šume koje čine oko 70 posto ukupne šumske površine. Tu je prisutna i kultura crnog bora a na jednom lokalitetu na veoma ograničenoj površini na nadmorsko visini od 1300 m prisutan je populacija bora krivulja za koji se sa sigurnošću može konstatovati da je sađen. U nižim položajima prisutne su šume rijetkih lišćara hrasta medunca i cera. Ostalo su livadske zajednice, planinski proplanci, kamenjari i obradive površine.Prirodne vrijednosti – gljive U okviru granica Parka do sada je konstatovano oko 400 vrsta gljiva. U toku daljih istraživanja moguće je očekivati više od 1500. Posebnu vrijednost Parka predstavljaju vrste gljiva koje se kao međunarodno ugrožene nalaze na Crvenoj listi Evrope: Kasna puževica, bukov igličar, ludara, šiljatonogi vrganj, pasji stršak i dr.Prirodne vrijednosti – fauna Geografski položaj, klima i raznovrsni biotopi, mediteranski uticaj, te prisustvo bukovih i hrastovih šuma kao i karstnih obronaka i visokoplaninskih livada omogućili su razvoj bogate i složene faune NP Lovćen.Tako, od krupnih sisara na Lovćenu žive vepar, vuk, lisica, kunica, srna, zec, medvjed. Iako fauna sitnih sisara do sada slabo istraživana, u području Nacionalnog parka je registrovano 14 vrsta. Tipični predstanici ove faune na NP Lovćen su bjelogrudi jež, slijepa krtica, vjeverica, šumski puh, kraški miš, slijepi miš potkovičar kao i endem južne Crne Gore i Hercegovine - crnogorska voluharica. Oko 200 vrsta ptica posjećuje NP Lovćen u toku migracija ili se tu gnijezde: crnorepa grmuša, crnoglava travarka, crvendać, brgljez kamenjar, jarebica kamenjarka, slavuj, sojka i dr.U fauni Lovćena značajno je prisustvo velikog broja vodozemaca i gmizavaca - do sada je registrovano 16 vrsta. Većina ima međunarodnu zaštitu, a zaštićena su i nacionalnim zakonodavstvom Crne Gore. U Parku je prisutno 11 vrsta gmizavaca: šumska kornjača, gušter, mosorski gušter, zelembać, veliki zelembać, blavor, bjelouška, rječna bjelouška, poskok, zidni gušter, kraški gušter. Od balkanskih endema prisutna je podvrsta poskoka. U Nacionalnom parku Lovćen brojne su lokve, kamenice i ublovi koji prestavljaju jedina vodena staništa holokarstnog dijela Crne Gore. U njima se nalaze podvrste koje su subendemične za balkansko poluostrvo (Triturus vulgaris graecus i Bombina variegata scabra). Najznačajnija staništa ovih vrsta su upravo na Lovćenu. Karstni tereni čitave južne Crne Gore (gdje pripada i NP Lovćen) i Hercegovine isprepletani su mnogim pećinskim hodnicima, jamama u kojima se razvio vrstama veoma bogat podzemni živi svijet takozvani kriptobionti. Po bogatstvu pećinskih vrsta, područje Hercegovine i Crne Gore je prvo u Evropi, a među 3 - 4 u svijetu.Pećine Kao i pećine čitavog ovog područja, tako i pećine NP Lovćena naseljava nekoliko desetina endemskih kriptobiontnih vrsta iz grupa Opiliona, Gamarusa, pećinskih paukova i zrikavaca. Endemizam ide dotle da pojedine vrste naseljavaju samo po jednu pećinu i negdje drugdje se ne mogu naći. Zbog ovakvih karakteristika, pećinske vrste Crne Gore su često na meti kolekcionara iz raznih evropskih zemalja.Usljed bogatstva biotopa, u NP Lovćen razvio se i zanimljiv endogejski živi svijet - svijet organizama koji nikad ne izlaze na površinu tla već sve aktivnosti od traženja skloništa, hrane, do razmnožavanja obavljaju u vlažnom humusu. Što se tiče entomofaune, samo pojedine grupe insekata su na Lovćenu istražene, kao što su osolike muve, mravi, pojedine grupe leptirova. Tako npr. na području NP živi oko 100 vrsta mrava, od kojih je šumski mrav zakonom zaštićena vrsta zbog koristi za šumski ekosistem. Pored šumskog mrava još šest vrsta insekata, koji su stanovnici ovog Nacionalnog parka, su zakonom zaštićeni: jelenak nosorožac, leptir lastin rep, jedarce, i apolonov leptir. Priručnik sadrži i turističke informacije: kako doći do Nacionalnog parka, gdje obezbijediti smještaj, podatke o aktivnostima (pješačenje, foto-safari, biciklizam, kampovanje, zimski sportovi...)Pet zona U Nacionalnom parku je izdvojeno pet zona sa posebnim režimom korišćenja i upravljanja: Zona šume bora munike sa površinom oko 68 ha, nalazi se na strmim padinama najviših vrhova Štirovnika i Jezerskog vrha. Obuhvata pojas iznad bukove šume na nadmorskoj visini oko 1.600 metara. Zona bukve sa kulturama četinara i rijetkih lišćara nalazi se između Štirovnika, Jezerskog vrha, Babljaka i Goliša i njegova površina iznosi 876 ha. Ovom Zonom su uglavnom obuhvaćene bukove šume i kulture crnog bora (Pinus nigra) koje imaju edukativni, rekreativni i pejsažni karakter. U okviru Zone nalaze se kraške uvale: Ivanova korita, Dolovi, Kuk, Veliki i Mali Bastur i dr. Zona Konjsko sa visokim i starim bukovim sastojnama, površine oko 400 has predstavlja jednu od najpitomijih uvala u Parku. Nalazi se u jugozapadnom dijelu Parka iznad primorskog grada Budve i okruženja je Rujiškim i Majinskim vrhom na zapadu, Kuljisem na istoku i Humom na sjeveru. Zona ima i interesantan mikropejzaž koji je predstavljen livadama: Malo i Veliko Konjsko. Jezero ispod Jezerskog vrha predstavlja specijalni herpetološki rezervat. To je stanište populacija malog i glavatog mrmoljka i veoma značajan reproduktivni centar za sve vrste vodozemaca i gmizavaca. Nadmorska visina jezera je 1.360 metara. Zona šume bora krivulja, na prostoru između Rupa i Blatišta ( u užoj zoni Parka) na oko 1.300 metara nadmorske visine. Ovo je najvjerovatnije kultura bora krivulja. Ova vrsta izvanredno se aklimatizovala na Lovćenu.

KANJON TARE Dugačak 149 km sa dubinom koja dostiže i do 1300 metara. Tara je drugi po dubini kanjon u svijetu poslije kanjona Kolorada. Kanjon Tare je poznat kao najdublja i najoštrija riječna dolina u Evropi. U poređenju s pustoši velikog kanjona Kolorada, kanjon Tare djeluje kao prašumsko područje. U njemu preovladava svijetlo zelena boja bujnog listopadnog rastinja i tamno zelena boja četinara. Rijeka Tara prima svoje pritoke najvećim dijelom sa planina Komova, Sinjajevine, Durmitora i

Ljubišnje, a sa rijekom Pivom sastaje se na Šćepan polju gdje čine rijeku Drinu. 17. januara 1977. godine rijeka Tara i njen kanjon uvršteni su na listu "Čovjek i biosfera", a 4. septembra 1980. godine u sklopu Nacionalnog parka "Durmitor" proglašeni su za "Svetsku baštinu prirodnih dobara UNESCO-a" pri tome ispunjavajući istovremeno čak tri uslova (od kojih je bio dovoljan samo jedan): geološki, hidrološki i biološki fenomen. Dosadšnja istraživanja su utvrdila da se ovdje nalazi značajna koncetracija endemičnih vrsta biljaka i insekata, a u samom kanjonu nalazi se preko 80 poznatih pećina koje dosad nisu detaljno istražene. U nekim od ovih pećina utvrđeno je postojanje kulturnih slojeva, što je nesumljivo dokaz da je u njima obitavao praistorijski čovjek. Bistra, zelena voda Tare spada u A kategoriju, pitka je cijelim tokom (što je izuzetna rijetkost), daruje pejzažu njenog kanjona svježinu, blistavost i pokret u impresivnom dizajnu riječnog korita sa svojim bukovima, vodopadima, pritokama i drugim prirodnim fenomenima koji se samo ovdje mogu naći.

Pregledajte selekciju slika sa Tare.

Nacionalni Park Skadarsko Jezero

Lokacija:

Jezero se nalazi u Zetsko-skadarskoj dolini i okruzeno je masivima udaljenim nekih 7 km. od Jadranskog mora. Dvije trecine Skadarskog Jezera se nalazi u Crnoj Gori, a preostala jedna trecina u Albaniji. U zavisnosti od nivoa vode, povrsina jezera varira od 530 do 370m2, smatra se da je dugacko 44km i siroko 14km. Obalna linija je veoma usjecena, narocito na sjevero-zapadu. Niska ravan sjevernog dijela jezera cesto poplavi.

Znacaj:

Skadarsko jezero je najvece jezero na Balkanskom poluostrvu, jedno od poslednjih slatkovodnih povrsina, najveci nacionalni park u Crnoj Gori, i najpoznatije po svojoj zivotnoj raznolikosti. Samo jezero je neobicno zbog medjusobne blizine veoma razlicitih zivotnih stanista i njihovih lanaca ishrane.

Ptice:

Postoji veliki broj vrsta ptica. Utvrdjeno je 270 vrsta ptica koje naseljavaju ovo jezero. Oko 90% ptica pripada vrsti ptica selica i one su internacionalnog znacaja. Tokom sezone seljenja, bijela caplja, bijele zlicarke (kasikare) i razne vrste patki prelaze preko ove oblasti. Mali kormorani se gnijezde u sjevernom mocvarnom dijelu jezera i predstavljaju jednu od tri najvaznije kolonije u svijetu (ITR, Ecological Research Study on Peat Exploration, 2001). Rijetka i ugrozena vrsta kovrcastih pelikana se gnijezdi na plutajucem ostrvcima treseta, koja se nalaze na sjevernom kraju jezera.

Vodeni zivot:

Postoji 50 vrsta ribe koje stanuju u jezeru i 3 vrste zmijuljica. Najvaznije vrste sa ekonomskog aspekta su ukljeva i saran.

Flora:

Biljni svijet ovog parka je veoma znacajan i razlikuje se od oblasti u kojima su ceste poplave, malih kamenih ostrvaca i strmih strana planina. Postoje tri rijetke i zasticene vrste bilja i drveca i veliki broj (30+) rijetkih biljaka unutar parka.

Pavlova strana

Dvije trećine jezera pripadaju Crnoj Gori, dok je jedna trećina u Albaniji. Na Skadarskom jezeru se nalazi veliki broj pješčanih plaža i izletišta, koja su osim po ljepoti, poznata i po restoranima koji raspolazu velikim izborom specijaliteta kuhinje iz tog kraja. Specijaliteti kao što su dimljeni krap, crmničko vino, jegulje... Krap je endemska riba koja živi samo u Skadarskom Jezeru.
Jezero je zajedno sa okolnim krajevima upisano, na osnovu Rasmar konvencije, u svjetsku listu močvara od međunarodnog značaja. Prosječna dubina je 6, a na nekim mjestima i do 60 metara, i u potpunosti se nalazi ispod nivoa mora. Virpazar Skadarsko jezero i okolne krajeve krasi veoma značajan broj kulturno istorijskih spomenika. Prepoznatljivo je po ostrvskim crkvama i manastirima: Starčevu, Beški, Moračniku i drugim.

Jezera Durmitora

Ljepoti durmitorskog masiva posebnu draz daje 18 lednickih jezera, nazvanih ''gorske oci'', na visinama iznad 1500m. Najvece i najatraktivnije je Crno jezero. Velicanstvenosti pejsaza doprinose, pored ljepote jezerskog basena i blistave vodene povrsine, prostrani sumski predio koji ga okruzuje i vrh Medjeda, gorostasno uzdignut nad njim. Udaljeno je 2 km od planinskog gradica Zabljaka, zimskog turistickog centra Crne Gore.



U blizini Crnog jezera nalaze se, ne manje impresivna, Zmijinje jezero, utonulo u stoljetnu smrcevo-jelovu sumu i Barno jezero, u sredini prostranog tresetista, okruzeno sa svih strana, takodje, cetinarskom sumom. U nizu hidrografskih bisera Durmitora izdvajaju se, ljepotom i divljinom okruzenja, Skrcka jezera, okovana ledom i snijegom do sredine jula Zeleni vir i Modro jezero i uljuljkana usred nepreglednih livada Vrazje i Riblje jezero. Medju najljepsim ukrasima Parka su i bistre, silovite rijeke koje su ovom podrucju podarile velelepne kanjonske doline. Posebno impresionira rijeka Tara, kako ljepotom i pokretom svojih voda, tako i dubinom i pejsazem kanjona, cineci ga jednim od najljepsih u svijetu.



Po bogastvu flore i faune, slozenosti ekosistema, zastupljenosti preko 1300 vrsta vaskularnih biljaka sto predstavlja izuzetnu koncentraciju sa velikim brojem endemicnih i reliktnih vrsta, Durmitor predstavlja izuzetnu prirodnu vrijednost i trajnu inspiraciju naucnika i ljubitelja prirode. U sebi je unjedrio prave raritete prirode, kakve su i sume crnog bora na lokalitetu Crna poda cija grandiozna stabla, i do 50 m visine, odolijevaju vremenu punih 400 godina. Durmitorski nacionalni park obiluje znacajnim brojem spomenika kulture od antickog perioda do najnovijeg doba. Najkarakteristicniji su srednjevjekovni spomenici: razvaline gradova i utvrdjenja, mostovi i karaule, nekropole sa steccima i manastirski kompleksi u dolini rijeke Tare.
Kao primere etnoloske bastine, vazno je pomenuti tipove seoskih kuca tzv. ''savardake'' i vodenice rasijane po katunima i durmitorskim potocima.



Sva raskos prirodnih ljepota, ambijentalnih i kulturnih vrijednosti Durmitora i rijeke Tare, preovladala je da se NP ''Durmitor'' uvrsti ...u spisak Svjetske kulturne i prirodne bastine, odlukom Medjunarodnog komiteta za Svjetsku kulturnu i prirodnu bastinu, u Parizu 1980. godine, dok je rijeka Tara i njena kanjonska dolina, UNESCO-vim programom ''Covjek i biosfera'' 1977.godine uvrstena u svjetske ekoloske rezerve biosfere.

Zabljak,ekoloska prijestonica Crne Gore

Zabljak je i sjediste Nacionalnog parka Durmitor koji se prostire na 39 hiljada hektara a nalazi se na dijelovima opstina Zabljak, Savnik, Pluzine, Mojkovac i Pljevlja.

Ovaj kraj privukao je paznju naucnika jos sredinom XIX vijeka. Proucavali su ga i opisivali Amie Boue, Josif Pancic, D. Batinic, P.Rovinjski, dr.O.Bauman, a posebno Jovan Cvijic ciji preci poticu iz ovih krajeva.

U okviru programa «Covek i biosfera» M&B, rijeka Tara je, odlukom UNESKO-a, 1977. godine upisana u ekoloski rezervat svjetske biosfere cime je zasticena medjunarodnom konvencijom. UNESKO je 1980. godine dio Nacionalnog parka Durmitor (dvije hiljade hektara) proglasio za svjetsko prirodno dobro i uvrstio u svoj registar Svjetske bastine kulturnih i prirodnih vrijednosti. Uvazavajuci prirodne ljepote ovog kraja, Skupstina Republike Crne Gore upravo je na Zabljaku 20.septembra 1991.godine donijela Deklaraciju o Crnoj Gori kao ekoloskoj drzavi.

Durmitor je jedna od najvisih planina Dinarida. Ime mu potice od keltske rijeci koja ukazuje da je to div koji spava i da su tu dobri i zli bogovi koje nije uputno ljutiti. Na relativno malom prostoru, pod uticajem tektonskih sila i erozijom, stvoreni su vrhovi raznih pa i atraktivnih oblika, a izmedju njih su lednicki cirkovi – dolovi od kojih neki i ljeti pod snijegom. Preko dvadeset vrhova visi su od 2.200 metara a najvisi medju njima Bobotov kuk (2.523 metara) ili Cirova pecina, Nebeska soha, kako ga narod zove, inspirisao je Vuka Karadzica da za Durmitor kaze (Citat Vuka Karadzica) «Gdje koji pripovijedaju za Durmitor da je nebeska soha, tj. Da je tako visok na nebo drzi».

Ispred Zabljaka se pruza prostrana Jezerska visoravan. Na durmitoru ima 18 jezera. Najvece je Crno jezero, koje se nalazi jugozapadno od Zabljaka na udaljenosti od tri kilometra. Do njega se stize asfaltnim putem kroz divnu cetinarsku sumu. Sastoji se od dva jezera, Velikog i Malog jezera, koji cine jedinstvenu hidrografsku cjelinu. Prosjecna povrsina Crnog jezera iznosi 0,55 km², nadmorska visina 1413m, a najveca dubina 50,3 metra. Crno jezero spada u glecerska jezera. Iz Crnog jezera voda otice u dvije rijeke – u Pivu i Taru, a taj prirodni fenomen zove se bifurkacija.

Pored Crnog jezera, veca jezera na Durmitoru su: Zmijsko, malo, Vrazje, Riblje, Poscensko, Modro, Valovito, Veliko skrcko, Malo skrcko i dr.

O reljefu Durmitora, a posebno o postanku i ljepoti njegovih jezera, Stevan Stankovic kaze: « Istrazivaci Durmitora davno su utvrdili da je to jedna od najprostranijih i najvisih planina Balkanskog poluostrva. Kao takva za vrijeme ledenog doba bila je zahvacena intezivnom glacijacijom. Lednici su svojom erozijom i akumulativnim radom, ostavili brojne tragove u reljefu planine, narocito u njenim najvisim djelovima. Samo lednici, kojih je bilo puno i koji su dugo trajali, mogli su toliko i tako da oblikuju Durmitor, da on danas neobicnoscu pejzaza predstavlja neponovljivu cjelinu, ljepoticu među nasim planinama.

Zahvaljujuci lednicima, na Durmitoru su formirani manji i veci jezerski baseni. U mnogima od njih i danas postoje slikovite gorske oci, jezera u cijim se vodama kao u najljepsim ogledalima oslikavaju i umnozavaju okolni vrhovi. Jezera su jedan od sinonima ove visoke planine, motiv za prepoznavanje, inspiracija za umjetnike, objekat za naucna istrazivanja, mjesto okupljanja ribolovaca i carobna ishodista legendi i bajki.»

Iako je ovo planinsko podrucje, ipak su na njemu ljudi dosta davno zivjeli. Poznato je da ga je u dalekoj proslosti naseljavalo ilirsko pleme Autorijati, koje su u IV bijeku p.n.e sa ovog prostora potisnuli Kelti. Od II bijeka p.n.e do pocetka nase ere tu dolaze Rimljani. U VII vijeku naseljavaju ga Sloveni. U vrijeme stvaranja prvih slovenskih drzava, ovo podrucje je bilo u sastavu Raske, zatim Zete, a krajem XII vijeka ponovo u sastavu Raske. Turci su ga osvojili 1465. godine i njime , uprkos cestim otporima i bunama hrabrih Durmitoraca, vladali do Berlinskog kongresa 1878. godine, kada je uslo u sastav Crne Gore.Među bitkama koje su vodili Durmitorci protiv Turaka posebno je znacajna ona na Sarancima 1862. godine. U cast te pobjede podignute su dvije crkve- jedna u Zabljaku a druga u selu Krs. Na siorem platou Durmitora postoje i manastiri: Pivski manastir, Bijela, Podmalinsko i Dobrilovina. U Jezerima ima tragova zivota Rimljana. Iz srednjeg vijeka su sacuvani brojni stecci, ostaci utvrđenja, srednjevjekovnih crkava i dr. Najpoznatija srednjevjekovna utvrđenja su bila Pirlitor , iznad kanjona Tare i Soko, iznad Scepan polja.

Naspram Durmitora se nalazi brdo Pirlitor, na kome su ostaci istoimenog srednjevjekovnog grada. Po legendi, u tom gradu je stolovao durmitorski vojvoda Momcilo.